NASA — bu AQShning milliy kosmik agentligi bo‘lib, kosmosni o‘rganish, aerokosmik tadqiqotlar va aeronavtika sohasida yetakchi tashkilot hisoblanadi. NASA 1958-yil 29-iyulda tashkil topgan.
🔹 Asosiy vazifalari:
-
Kosmik tadqiqotlar olib borish (sayyoralar, yulduzlar, galaktikalar, koinot tuzilishi).
-
Kosmik parvozlarni rejalashtirish va amalga oshirish (astronavtlarni orbitaga yuborish va qaytarish).
-
Aeronavtika texnologiyalarini rivojlantirish.
-
Kosmosda yangi texnologiyalar yaratish va sinovdan o‘tkazish.
-
Yer koinotining tabiiy jarayonlarini o‘rganish (ob-havo, iqlim o‘zgarishi va boshqalar).
-
Xalqaro kosmik hamkorlikni rivojlantirish.
🔹 Mashhur loyihalar va dasturlar:
-
Apollo dasturi: Insonni Oyga olib borish va Yerga qaytarish (1969-yilda Neil Armstrong va Buzz Aldrin Oyga qadam bosgan).
-
Space Shuttle (Kosmik Shatl): qayta ishlatiladigan kosmik kemalar.
-
International Space Station (ISS): NASA va xalqaro hamkorlar tomonidan boshqariladigan orbitadagi kosmik stansiya.
-
Mars roverlari: So‘nggi yillarda Marsni o‘rganish uchun robotlar yuborildi (Spirit, Opportunity, Curiosity, Perseverance).
-
Hubble Space Telescope: Koinotni chuqur o‘rganish uchun teleskop.
-
James Webb Space Telescope (JWST): Koinotning eng ilg‘or teleskopi, infraqizil diapazonda ishlaydi.
🔹 NASA ning tuzilishi:
-
Maktab va ilmiy dasturlar: Yoshlarni kosmosga qiziqtirish va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash.
-
Kosmonavtlar markazi: Astronavtlarni tayyorlash va ularni kosmik missiyalarga yuborish.
-
Kosmik texnologiyalar bo‘limi: Yangi raketa va parvoz texnologiyalarini ishlab chiqish.
-
Ilmiy tadqiqotlar bo‘limi: Sayyoralar, koinot, yer kabilarni o‘rganish.
🔹 NASA ning ahamiyati:
-
Koinotni o‘rganishda dunyo yetakchisi hisoblanadi.
-
Insoniyat tarixida kosmosga parvozlar va Oyga sayohatlar orqali muhim o‘rin egallagan.
-
Yangi texnologiyalar va ilmiy kashfiyotlarni amalga oshiradi.
-
Xalqaro hamkorlikni rivojlantiradi (masalan, ISS loyihasi).
-
Yer va koinotdagi tabiiy jarayonlarni monitoring qiladi.
🔹 Qiziqarli faktlar:
-
NASA logotipi “mehnat qonuni” deb nomlanadi.
-
Har yili minglab fan olimlari va muhandislar NASA loyihalarida ishlaydi.
-
NASA ilmiy va texnologik rivojlanishga katta hissa qo‘shadi, uning natijalari kundalik hayotda ham qo‘llaniladi (GPS, tibbiyot texnologiyalari va boshqalar).