Skaner

Skaner — bu kirish qurilmasi, u fizik ob'ektlarni (masalan, hujjatlar, rasmlar, fotosuratlar) raqamli shaklga o‘zgartiradi. Skanerlar yordamida har qanday yozuv yoki tasvirni kompyuterga yuklash yoki saqlash mumkin bo‘ladi.

• Foydalanish: Hujjatlarni raqamlashtirish, rasmlarni yoki fotosuratlarni skaner qilish, matnni tanib olish (OCR texnologiyasi yordamida).

• Ko‘pincha ishlatiladi: Ofisda, kutubxonalarda, tibbiyotda va shaxsiy kompyuter ishlatishda hujjatlarni raqamli shaklda saqlash uchun.

📜 Tarixi:

• Birinchi skanerlar 1950-yillarda ixtiro qilingan, ammo ular juda qimmat va ishlash tezligi past edi.

• 1990-yillarda skanerlash texnologiyalari rivojlanib, arzon va samarali modellar ishlab chiqildi. Bu davrda fotometrik skanerlash va optik skanerlar keng tarqaldi.

• Hozirgi kunda LCD, LED va CCD texnologiyalaridan foydalangan holda yuqori sifatli skanerlar mavjud.

🧠 Rivojlanish:

• 1980-yillarda lazerli skanerlar ixtiro qilindi, ular yuqori tezlikda va yuqori sifatli skanerlashni ta'minladi.

• 1990-yillarda plankali skanerlar keng tarqaldi, ular kompyuterga hujjatlarni raqamlashtirishda aniq va tezkor ishlash imkonini berdi.

• Hozirgi kunda multifunksiyali printerlar (printer + skaner) keng qo‘llanilmoqda, ular ofisda va uyda ko‘p foydalaniladigan qurilmaga aylangan.

🖥️ Skaner turlari:

🧩 Texnologiyaga ko‘ra:

1. Plankali (flatbed) skaner

   • Eng keng tarqalgan tur bo‘lib, hujjat yoki tasvirni qalin shisha panelga joylashtirish orqali ishlaydi.

   • Odatda fotosuratlar, hujjatlar va rasmlarni yuqori sifat bilan skanerlash uchun ishlatiladi.

2. Kamerali (handheld) skaner

   • Ushbu skanerlar kichik va qo‘lda ushlanadigan bo‘lib, foydalanuvchi skanerlashni turli ob'ektlar ustida harakatlantiradi.

   • Ko‘pincha kodlarni yoki shtrix-kodlarni skanerlash uchun ishlatiladi.

3. Aviatsion skaner

   • Maxsus ob'ektlarga, masalan, kartalar yoki boshqa 3D ob'ektlarni skanerlash uchun ishlatiladi.

   • Ko‘proq ilmiy yoki maxsus sohalarda qo‘llaniladi.

4. Shtrix-kod skaneri

   • Asosan savdo va logistika sohalarida ishlatiladi.

   • Shtrix-kod yoki QR kodlarini tez va oson skanerlash imkoniyatini beradi.

5. Portativ skaner

   • Eng kichik turdagi skaner bo‘lib, ko‘chirish va saqlash uchun mo‘ljallangan. Ular mobil telefonlar bilan ham ishlashi mumkin.

   • Hujjatlarni kichik hajmda va tezda raqamlashtirish imkoniyatini taqdim etadi.

6. 3D skaner

   • Uch o‘lchovli ob'ektlarni skanerlash uchun ishlatiladi.

   • 3D-printerlar uchun model yaratishda ishlatiladi.

🧩 Maxsus Funksiyalar bo‘yicha:

1. OCR (Optical Character Recognition)

   • Skanerlash jarayonida matnni tanib olish va uni tahrirlanadigan matn formatiga o‘zgartirish imkonini beradi. Bu texnologiya hujjatlarni raqamlashtirishda juda foydalidir.

2. Duplex skanerlash

   • Ikki tomonlama skanerlash imkonini beradi. Bu xususiyat tezroq va samaraliroq ishlashni ta'minlaydi, chunki hujjatning ikki tomoni bir vaqtda o‘qiladi.

💡 Qiziqarli Fakt:

• Birinchi OCR skaner 1950-yillarda ishlab chiqilgan, ammo texnologiya faqat 1990-yillardan keyin ommaviylashdi.

• 3D skanerlar bugungi kunda sanoatda, tibbiyotda va dizaynda keng qo‘llanilmoqda, ular real ob'ektlarning 3D nusxalarini yaratadi.