1. Stetoskop
Maqsadi: Ichki tana tovushlarini (yurak, o‘pka va ichaklar) eshitish uchun ishlatiladi.
Tuzilishi:
- Ko‘krak qismi (diafragma va qo‘ng‘iroq)
- Shlang
- Quloq uchlari
Ishlash prinsipi:
- Diafragma baland chastotali tovushlarni (yurak urishi) eshitadi.
- Qo‘ng‘iroq past chastotali tovushlarni (shovqin) eshitadi.
2. Sfigmomanometr (Qon bosimi o‘lchagich)
Maqsadi: Qon bosimini o‘lchash uchun ishlatiladi.
Turlari:
- Qo‘lda boshqariladigan (simobli yoki mexanik)
- Raqamli (avtomatik)
Ishlash prinsipi:
- Qo‘lga bog‘langan bog‘ich siqiladi.
- Bosim asta-sekin tushiriladi va yurak urish tovushi stetoskop orqali tinglanadi.
3. Termometr
Maqsadi: Tana haroratini o‘lchash.
Turlari:
- Simobli termometr
- Elektron termometr
- Infraqizil (kontakt qilmasdan) termometr
Normal diapazon:
- Og‘iz: 36,1°C – 37,2°C
- Orqa chiqarish: 36,6°C – 37,8°C
4. Otoskop
Maqsadi: Quloq kanalini va pardasini tekshirish uchun ishlatiladi.
Tarkibi:
- Yorug‘lik manbai
- Kattalashtiruvchi linza
- Bir martalik quloq uchligi
Ishlash prinsipi:
- Quloq kanaliga muloyimlik bilan kiritiladi.
- Yorug‘lik va kattalashtirish orqali quloqning ichki qismlari ko‘riladi.
5. Oftalmoskop
Maqsadi: Ko‘z ichki qismlarini, jumladan to‘r pardasi va ko‘ruv nervini tekshirish uchun ishlatiladi.
Ishlash prinsipi:
- Yorug‘lik nuri ko‘zga yo‘naltiriladi.
- Ko‘z ichidagi o‘zgarishlar oftalmoskop orqali ko‘riladi.
6. Refleks Bolg‘acha
Maqsadi: Reflekslarni tekshirish.
Ishlash prinsipi:
- Muayyan sohada (masalan, tizza) bolg‘acha bilan uriladi.
- Asab tizimining reaksiyasi baholanadi.
7. Til bosgich (Shpatel)
Maqsadi: Tilni pastga bosib, tomoq va og‘izni tekshirish uchun ishlatiladi.
Material: Yog‘och yoki plastmassa
Ishlash prinsipi:
- Til bosgich tillni bosib turadi.
- Shifokor tomoq va og‘iz bo‘shlig‘ini ko‘radi.
8. Jarrohlik qaychilari
Maqsadi: To‘qimalarni, bog‘lamlarni yoki bintlarni kesish uchun ishlatiladi.
Turlari:
- Mayo qaychilari (to‘qimalarni kesish)
- Metzenbaum qaychilari (ingichka diseksiyalar uchun)
- Bint qaychilari (bintlarni kesish)
9. Pinsa (Forseps)
Maqsadi: To‘qimalarni ushlab turish yoki tortib olish uchun ishlatiladi.
Turlari:
- Bog‘lovchi pinset (bint ushlash uchun)
- To‘qima pinseti (to‘qimalarni ushlash uchun)
- Gemostatik pinset (qonni to‘xtatish uchun)
10. Shprits va Ignalar
Maqsadi: Dori yuborish yoki qon olish uchun ishlatiladi.
Tuzilishi:
- Kolba
- Pistondan iborat
- Ignalar turli o‘lchamlarda bo‘ladi
Turlari:
- Gipodermik shprits (teri ostiga inyeksiya)
- Insulin shprits (insulin yuborish uchun)
11. Skalpel
Maqsadi: Jarrohlik kesiklari qilish uchun ishlatiladi.
Turlari:
- Bir martalik
- Qayta ishlatiladigan (pichoq almashtiriladi)
Ishlash prinsipi:
- O‘tkir pichoq terini va to‘qimalarni aniq kesadi.
12. Defibrillyator
Maqsadi: Yurak urishini tiklash uchun ishlatiladi.
Turlari:
- Avtomatik (AED)
- Qo‘lda boshqariladigan
Ishlash prinsipi:
- Yurakka elektr toki yuboriladi.
- Elektr toki yurakning elektr faolligini tiklaydi.
13. Puls Oksimetr
Maqsadi: Qonda kislorod miqdorini o‘lchash uchun ishlatiladi.
Ishlash prinsipi:
- Barmoq yoki quloq uchiga qo‘yiladi.
- Yorug‘lik orqali qondagi kislorod miqdori aniqlanadi.
14. Glukometr
Maqsadi: Qondagi glyukoza miqdorini o‘lchash uchun ishlatiladi.
Ishlash prinsipi:
- Barmoqqa igna bilan teshik qilinadi.
- Qon tomchisi test tasmasiga tushiriladi.
- Qurilma glyukoza miqdorini ko‘rsatadi.
15. So‘ruv Qurilmasi
Maqsadi: Nafas yo‘llaridan suyuqlik yoki qon qoldiqlarini olib tashlash uchun ishlatiladi.
Ishlash prinsipi:
- Qurilma og‘iz yoki burunga kiritiladi.
- Vakuum yordamida suyuqlik so‘rib olinadi.
✅ Xulosa
Tibbiy asboblar bemorlarni aniqlash, davolash va kuzatishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu asboblarning qanday ishlashini bilish, tibbiy yordam sifatini oshirishga yordam beradi.