Aritmiya — bu yurak urishining tartibsizligi, ya’ni yurak juda tez, juda sekin yoki notekis urishi holatidir. Bu yurak ritmini boshqaruvchi elektr impulslarining buzilishi natijasida yuzaga keladi.
🧬 Sabablari:
-
Yurak kasalliklari (iskemik yurak kasalligi, infarkt)
-
Elektrolitlar muvozanatining buzilishi (kalium, kalsiy)
-
Yuqori qon bosimi
-
Stress yoki bezovtalik
-
Ba’zi dori vositalarini qabul qilish
-
Ko‘p kofein yoki spirtli ichimliklarni iste’mol qilish
-
Qalqonsimon bez kasalliklari
-
Tug‘ma yurak nuqsonlari
⚡ Aritmiya turlari:
-
Taxikardiya: yurak urishi juda tezlashishi (daqiqada 100 dan ortiq)
-
Bradikardiya: yurak urishi sekinlashishi (daqiqada 60 dan kam)
-
Atrial fibrillatsiya: yuqori yurak qismidagi tez va tartibsiz qisqarishlar
-
Ventrikulyar fibrillatsiya: pastki yurak bo‘limlarining tez va tartibsiz qisqarishi, hayot uchun xavfli
-
Erta qisqarishlar: yurak ritmini buzuvchi qo‘shimcha urishlar
⚠️ Belgilari:
-
Yurak urishining tezlashishi yoki notekisligi (palpitatsiya)
-
Bosh aylanishi yoki zaiflik
-
Nafas qisishi
-
Ko‘krak sohasida og‘riq yoki noqulaylik
-
Charchoq
-
Hushdan ketish yoki hushni yo‘qotishga yaqinlashish
🩺 Diagnostika:
-
Elektrokardiogramma (EKG) — yurakning elektr faoliyatini o‘lchaydi
-
Holter-monitor — 24-48 soat davomida yurak ritmini yozib boruvchi portativ uskuna
-
Hodisalar monitori — simptomlar paydo bo‘lganda yurak ritmini yozib oladi
-
Ehokardiografiya — yurak tuzilishini ultratovush yordamida tekshiradi
-
Kasallik sabablarini aniqlash uchun qon tahlillari
🩹 Davolash:
-
Hayot tarzini o‘zgartirish (kofein iste’molini kamaytirish, stressni boshqarish)
-
Dori-darmonlar (beta-blokatorlar, antiaritmiklar)
-
Tibbiy protseduralar (kardioversiya, kateter ablatsiyasi)
-
Implanta qilinadigan qurilmalar (pacing qurilmasi, defibrillyator)
-
Og‘ir hollarda jarrohlik aralashuvi
🔑 Muhim:
Ba’zi aritmiyalar xavfsiz bo‘lishi mumkin, ammo boshqalari insult yoki to‘satdan yurak to‘xtashi kabi jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. To‘g‘ri tashxis va davolash juda muhimdir.