Cookie — bu web-brauzer orqali foydalanuvchi qurilmasida saqlanadigan kichik ma'lumotlar fayli bo‘lib, saytlar tomonidan foydalanuvchining harakatlarini kuzatish va ularning tajribasini shaxsiylashtirish uchun ishlatiladi. Cookies foydalanuvchining ma'lumotlarini, saytga kirish vaqtini, turlarini va boshqa xususiyatlarni saqlaydi.
🔑 Asosiy Xususiyatlar:
-
Saqlash joyi: Cookie’lar foydalanuvchining qurilmasida, ya’ni kompyuterda, telefon yoki planshetda saqlanadi.
-
Maqsad: Saytlarning foydalanuvchilarni tanib olishiga va ularning preferensiyalarini saqlashga yordam beradi.
-
Tezlik: Cookie fayllari kichik va tez yuklanadi.
🧠 Cookie Turlari:
-
Sessiya Cookies
-
Bu cookieslar faqat sessiya davomida (ya'ni, brauzer ochiq bo‘lgan vaqt) saqlanadi va brauzerni yopganingizda avtomatik ravishda o‘chadi.
-
Maqsad: Foydalanuvchining saytga kirish vaqtida saqlangan xususiyatlar (masalan, savatdagi mahsulotlar).
-
-
Doimiy Cookies
-
Bu cookieslar uzoqroq vaqtga (bir necha kun, hafta yoki oy) saqlanadi va foydalanuvchi saytga qaytganida avtomatik ravishda ishlaydi.
-
Maqsad: Foydalanuvchining saytdagi xatti-harakatlarini kuzatish va individual tajriba yaratish.
-
-
Ixtiyoriy Cookies
-
Saytga kirish uchun ixtiyoriy bo‘lib, foydalanuvchi xohishiga qarab faollashtirilishi mumkin.
-
Maqsad: Statistika to‘plash yoki reklamalarni moslashtirish.
-
✅ Afzalliklari:
-
Shaxsiylashtirilgan tajriba: Saytlar foydalanuvchining oldingi harakatlariga qarab kontentni moslashtiradi.
-
Tez va qulay kirish: Foydalanuvchi saytga har safar kirganida, ilgari saqlangan ma'lumotlar (login, savatdagi mahsulotlar) avtomatik tarzda qayta tiklanadi.
-
Reklama moslashtirish: Saytlar va reklama tizimlari foydalanuvchining qiziqishlariga mos reklamalarni ko‘rsatadi.
❌ Kamchiliklari:
-
Maxfiylik masalalari: Cookie’lar foydalanuvchi faoliyatini kuzatib borishi mumkin, bu esa ba'zi odamlar uchun maxfiylikka tahdid solishi mumkin.
-
Saqlash chegarasi: Cookie’lar faqat ma'lum miqdorda ma'lumot saqlaydi, shuning uchun ba’zan katta ma'lumotlar uchun foydalanuvchi yangi cookie yaratishi kerak bo‘ladi.
-
Reklama kuzatuvchilari: Ba'zi cookieslar foydalanuvchilarning qiziqishlarini kuzatadi va reklamalarini to‘plab beradi, bu esa ayrim foydalanuvchilarni bezovta qilishi mumkin.
🧪 Hayotdan Misol:
Misol uchun, agar siz onlayn do‘kondan mahsulot sotib olgan bo‘lsangiz, do‘kon cookie saqlaydi va siz keyingi safar saytda bo‘lganda, tizim avtomatik ravishda savatingizni ko‘rsatadi yoki foydalanuvchi sifatida avtomatik kirishga yordam beradi.