CSS (Kaskadli uslublar jadvallari) — bu HTML hujjatlari ko‘rinishini boshqarish uchun ishlatiladigan uslubiy til. U orqali veb-sahifadagi elementlarning fon rangi, shrift turi, o‘lchami, joylashuvi, bo‘shliqlari, animatsiyalari kabi ko‘rinishlarini belgilash mumkin.
🔹 Umumiy ma’lumot:
-
To‘liq nomi: Cascading Style Sheets (Kaskadli uslublar jadvallari)
-
Muallifi: Håkon Wium Lie (Norvegiyalik dasturchi)
-
Yaratilgan yili: 1996
-
Standartlashtiruvchi tashkilot: W3C (World Wide Web Consortium)
-
HTML bilan birga ishlatiladi
💡 CSS nima uchun kerak?
-
Veb-sahifani go‘zallashtirish uchun
-
Matn, fon, bo‘shliqlar, chegaralar dizaynini boshqarish
-
Responsiv dizayn yaratish (mobilga moslashtirish)
-
Animatsiya va harakatlantirish imkoniyatlarini qo‘shish
-
Sahifadagi elementlarni joylashuviga qarab boshqarish
🧠 CSS tarixiy rivojlanishi:
| Versiya | Yil | Xususiyatlari |
|---|---|---|
| CSS1 | 1996 | Asosiy uslublar: shrift, rang, bo‘shliq |
| CSS2 | 1998 | Pozitsiyalash, media turlari, z-index |
| CSS2.1 | 2004 | Tuzatishlar va yaxshilanishlar |
| CSS3 | 2012 | Modullik, Flexbox, Grid, animatsiyalar |
| CSS4 | (ishlab chiqilmoqda) | Kengaytirilgan selektorlar va dizayn imkoniyatlari |
🧩 CSS sintaksisi (qurilishi):
selektor {
xossasi: qiymati;
}
Misol:
p {
color: red;
font-size: 18px;
}
Bu kod sahifadagi barcha <p> (paragraf) teglarini qizil rangda va 18px o‘lchamda chiqaradi.
🧰 CSSning turlari:
| Turi | Tavsifi | Misol |
|---|---|---|
| Inline CSS | HTML teg ichida style atributi orqali |
<h1 style="color:blue;"> |
| Internal CSS | HTML faylning <head> qismida <style> orqali |
<style> h1 { color:blue; } </style> |
| External CSS | CSS alohida .css fayl sifatida ulanadi |
<link rel="stylesheet" href="style.css"> |
🖥️ Amaliy misol:
HTML:
<h1 class="sarlavha">Salom dunyo!</h1>
CSS:
.sarlavha {
color: green;
text-align: center;
font-size: 30px;
}
🔥 Zamonaviy CSS xususiyatlari:
-
Flexbox — elementlarni bir yo‘nalishda moslashtirish
-
CSS Grid — ikki o‘lchamli (qator va ustunli) dizaynlar
-
Media queries — turli qurilmalarga moslashtirish
-
O‘zgaruvchilar (
--asosiy-rang: #333;) -
Animatsiya —
transition,@keyframes -
Maxsus shriftlar —
@font-faceyoki Google Fonts orqali -
Qorong‘i rejim (dark mode) —
prefers-color-schemebilan
✅ CSS afzalliklari:
-
Dizaynni kontentdan ajratadi
-
Kodni tartibli va qayta ishlatish mumkin qiladi
-
Sahifa tezligi oshadi
-
Turli qurilmalarda moslashuvchan ishlaydi
-
Murakkab dizaynlarni soddalik bilan yaratish mumkin