Cybersecurity Mesh — bu zamonaviy kiberxavfsizlik arxitekturasi bo‘lib, unda xavfsizlik faqat markaziy himoya orqali emas, balki har bir foydalanuvchi, qurilma, ilova va tarmoq nuqtasi darajasida ta’minlanadi.
An’anaviy modelda butun kompaniyani bitta devor (firewall yoki VPN) himoya qilsa, Cybersecurity Mesh har bir qismini alohida himoya qiladi — ayniqsa bulutli texnologiyalar, masofadan ishlash va IoT (aqlli qurilmalar) keng qo‘llanilayotgan davrda bu juda muhim.
🚀 Asosiy tushunchalar
| Atama | Tushuntirish |
|---|---|
| Tarqatilgan xavfsizlik | Xavfsizlik markazda emas, balki har bir nuqtada joriy qilinadi |
| Shaxsga asoslangan nazorat | Har bir foydalanuvchi yoki qurilma individual tekshiruvdan o‘tadi |
| Zero Trust modeli | “Hech kimga ishonma, doim tekshir” — hatto ichki tizimlar ham |
| Mikrosegmentatsiya | Tizim kichik qismlarga bo‘linadi, har biri alohida nazorat qilinadi |
| Moslashuvchan siyosat | Xavfsizlik siyosati foydalanuvchi xatti-harakati, joylashuvi va holatiga qarab o‘zgaradi |
📌 Nega bu muhim?
Bugungi raqamli davrda:
-
Ishchilar masofadan ishlaydi
-
Bulutli xizmatlar keng tarqalgan
-
Qurilmalarning soni ko‘paygan (IoT)
-
Klassik “devor”lar bilan himoyalash yetarli emas
Shu sababli Cybersecurity Mesh eng dolzarb yechim hisoblanadi.
✅ Afzalliklari
| Afzallik | Tushuntirish |
|---|---|
| Kuchliroq xavfsizlik | Har bir komponent alohida himoyalanadi |
| Moslashuvchanlik | Har xil tizimlarga (bulut, IoT, masofadan kirish) oson qo‘shiladi |
| Xavfsizlik buzilsa – tarqalmaydi | Bir joydagi buzilish butun tizimni tahdid ostiga qo‘ymaydi |
| Zamonaviy texnologiyalar bilan mos | Bulutli xizmatlar, aqlli qurilmalar va BYOD siyosatiga mos |
| Yaxshi nazorat | Kirish ruxsatlari real vaqt rejimida nazorat qilinadi |
💻 Misol
Aytaylik, bir kompaniyada:
-
Ishchilar uydan ishlaydi
-
Ma’lumotlar AWS bulutida saqlanadi
-
Omborlarda IoT qurilmalar ishlatiladi
-
Mijozlar uchun mobil ilova mavjud
Cybersecurity Mesh bilan:
-
Har bir ishchi o‘z shaxsini tasdiqlashi kerak
-
Bulutli kirish shifrlangan va nazorat ostida
-
IoT qurilmalar alohida ajratilgan va xavfsiz
-
Mobil ilova orqali kirish MFA (ko‘p bosqichli autentifikatsiya) bilan himoyalangan
🛠 Qayerda qo‘llaniladi?
-
Bulutli platformalar (AWS, Azure, GCP)
-
Masofaviy va gibrid ishchilar
-
IoT tarmoqlari
-
Bank va tibbiyot tizimlari
-
Yirik korporativ IT tizimlar
🔄 Taqqoslash: An’anaviy xavfsizlik vs Cybersecurity Mesh
| Xususiyat | An’anaviy xavfsizlik | Cybersecurity Mesh |
|---|---|---|
| Markaziy devor (firewall) | ✅ Mavjud | ❌ Talab etilmaydi |
| Bulut/masofadan kirish | ❌ Cheklangan | ✅ To‘liq qo‘llab-quvvatlaydi |
| Shaxsga asoslangan nazorat | ❌ Kam qo‘llaniladi | ✅ Asosiy element |
| Buzilishda zarar | ❌ Tez tarqaladi | ✅ Lokalizatsiya mumkin |
🧠 Xulosa
Cybersecurity Mesh — bu raqamli xavfsizlikning yangi bosqichi.
U yordamida tashkilotlar:
-
Har qanday kirish nuqtasida xavfsizlikni ta’minlaydi
-
Zero Trust tamoyiliga asoslangan ishlaydi
-
Xavfga mos ravishda tez moslasha oladi