Davlat va xususiy sektorda HR

Inson resurslarini boshqarish (HR) davlat va xususiy sektor uchun birdek muhim bo‘lib, bu ikki sohada yondashuv, maqsad va uslublar sezilarli darajada farq qiladi. Quyida har ikki sektor uchun HR faoliyati qanday kechishi haqida solishtirma ko‘rinishdagi tahlil berilgan:

🔹 1. Maqsad va vazifalar

• Davlat sektori:

  • Ijtimoiy adolat, qonuniylik va davlat manfaatlariga xizmat qilish.

  • Ochiqlik, shaffoflik va barqarorlikka urg‘u beriladi.

  • Siyosiy va yuridik tartibga qat’iy rioya qilinadi.

• Xususiy sektor:

  • Foyda olish, bozorda raqobatbardoshlikni ta’minlash.

  • HR strategiyasi kompaniya maqsadlariga muvofiq shakllanadi.

  • Tez o‘sish va innovatsiyalar ustuvor.

🔹 2. Ishga qabul qilish jarayoni

• Davlat sektori:

  • Qat’iy tartibga asoslangan: test, suhbat, hujjatlar.

  • Ko‘pincha tanlovlar orqali bo‘ladi.

  • Ishga olish jarayoni uzoq va byurokratik.

• Xususiy sektor:

  • Tezkor va moslashuvchan jarayon.

  • Tajriba, malaka va moslik asosida tanlov.

  • Ish haqi va shartlar bo‘yicha muzokaralar mumkin.

🔹 3. Ish haqi va ijtimoiy kafolatlar

• Davlat sektori:

  • Rasmiy tariflarga asoslangan barqaror ish haqi.

  • Mehnat kodeksiga muvofiq to‘liq ijtimoiy kafolatlar.

  • Ish haqi ko‘pincha ish staji va malaka bilan belgilanadi.

• Xususiy sektor:

  • Ishlab chiqarish samaradorligiga bog‘liq o‘zgaruvchan ish haqi.

  • Bonus, mukofot, sog‘liq sug‘urtasi va boshqa rag‘batlar mavjud.

  • Tez martaba o‘sishi mumkin.

🔹 4. O‘qitish va malaka oshirish

• Davlat sektori:

  • Majburiy kurslar, yuridik me’yorlarga moslashtirilgan.

  • Cheklangan byudjet, kam innovatsiya.

  • Ko‘proq rasmiy va nazoratga yo‘naltirilgan.

• Xususiy sektor:

  • Dinamik va zamonaviy treninglar.

  • Onlayn kurslar, murabbiylik, doimiy rivojlanishga rag‘bat.

  • Kompetensiyaga asoslangan yondashuv.

🔹 5. Mehnat samaradorligini baholash

• Davlat sektori:

  • Baholash tizimi sust, ko‘p hollarda rasmiy.

  • Samaradorlik natijasiga kam bog‘liq mukofotlash.

  • Kamdan-kam hollarda ishdan bo‘shatish.

• Xususiy sektor:

  • KPI (asosiy ko‘rsatkichlar) asosida doimiy baholash.

  • Natijaga qarab rag‘batlantirish yoki choralar.

  • Tez tahlil va javob reaksiyasi.

🔹 6. Korporativ madaniyat

• Davlat sektori:

  • Barqarorlik, qat’iy tartib-intizom, konservativ yondashuv.

  • O‘zgarishlarga nisbatan sekin moslashadi.

  • Tenglik va qonuniylik ustuvor.

• Xususiy sektor:

  • Innovatsiyaga ochiqlik, erkin muloqot.

  • G‘oyalarni tez joriy etish, motivatsiyalangan jamoalar.

  • Tez rivojlanish, tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlash.

🧩 Xulosa