Endoskop nima?

Endoskop — bu ichki organlar yoki bo‘shliqlarning ichki qismini ko‘rish uchun mo‘ljallangan, uzun va ingichka, egiluvchan yoki qattiq naycha bo‘lib, u yorug‘lik manbai va kamera bilan jihozlangan. Bu qurilma katta jarrohlik amaliyotisiz tashxis qo‘yish va davolash uchun ishlatiladi.

🔹 Kelib chiqishi va tarixi

• Ichki organlarni ko‘zdan kechirish g‘oyasi qadim zamonlardan boshlangan, ammo zamonaviy endoskop XIX asrda rivojlanishni boshlagan.

• 1806-yilda nemis shifokori Filipp Botschini “Lichtleiter” (yorug‘lik o‘tkazgich) nomli dastlabki qurilmani ixtiro qilgan. U bu qurilma yordamida siydik yo‘llari va boshqa tana bo‘shliqlarini sham va oynalar yordamida ko‘rishga harakat qilgan.

• XIX asr oxiri va XX asr boshlarida optika va yorug‘lik manbalari takomillashib, endoskoplar yanada samaraliroq bo‘lgan.

• 1877-yilda Maksimilian Nitse qattiq turdagi tsistoskopni ixtiro qilgan, bu endoskopiyaning muhim bosqichi hisoblanadi.

• 1950-yillarda tolali optikaning kiritilishi endoskopiyani inqilobiy o‘zgartirdi — endoskoplar egiluvchan va sifatliroq tasvir beradi, bemorlarga kamroq noqulaylik tug‘diradi.

• Shundan beri endoskoplar raqamli kameralar, video monitorlar va ilg‘or jarrohlik asboblari bilan doimiy rivojlanib kelmoqda.

🔹 Qanday ishlaydi?

• Endoskop tana tabiiy yo‘llari (og‘iz, teshiklar) yoki kichik kesmalar orqali kiritiladi.

• Qurilmaning yorug‘lik manbai ichki qismlarni yoritadi.

• Kamera real vaqt rejimida ko‘rsatmalarni monitorga uzatadi.

• Zarurat bo‘lsa, biopsiya yoki davolash uchun maxsus asboblar endoskop orqali o‘tkaziladi.

🔹 Qo‘llanilishi va afzalliklari

• Kam jarrohlik usuli, tiklanish vaqti qisqaradi

• Kasalliklarni erta aniqlash va davolash imkonini beradi

• Ochiq jarrohlikka nisbatan xavf va noqulayliklar kamayadi