19.06.2025
9
Ichaklar — bu uzun naychasimon tuzilma bo‘lib, oshqozondan boshlanadi va to‘g‘ri ichak (rektum) bilan tugaydi. Ichaklar kichik ichak (ingichka ichak) va katta ichak (yo‘g‘on ichak) ga bo‘linadi.
Kattalarda ichaklar uzunligi 6–9 metr bo‘ladi.
Kichik ichak: 5–7 metr.
Katta ichak: 1–1,5 metr.
📍 Funktsiyasi:
Ovqatni hazm qilishni yakunlaydi.
Ozuqa moddalarini (oqsil, yog‘, vitamin, mineral va suv) qonga so‘rib oladi.
🧩 Qismlari:
| Qism nomi | Vazifasi |
|---|---|
| 12 barmoq ichak (duodenum) | Oshqozon osti bezi va o‘t pufagidan ajralmalar kelib, ovqatni parchalaydi |
| Ichak o‘rta qismi (yeyunum) | Ozuqa moddalarini so‘rishning asosiy joyi |
| So‘ruvchi qism (ileum) | Qolgan oziq moddalarni va B12 vitaminini so‘radi |
📍 Funktsiyasi:
Suv va mineral tuzlarni qayta so‘rish.
Chiqindilarni qattiqlashtirish va chiqarishga tayyorlash.
🧩 Qismlari:
| Qism nomi | Tavsifi |
|---|---|
| Ko‘r ichak (cekum) | Kichik ichak bilan bog‘langan boshlang‘ich qism; unga o‘simta (appendiks) ulangan. |
| Ko‘tariluvchi, ko‘ndalang, tushuvchi yo‘g‘on ichak | Ovqat qoldiqlarini surish va suvni so‘rish bo‘yicha ishlaydi. |
| Sigma ichagi (sigmoid) | Chiqindi massani to‘g‘ri ichakka yetkazadi. |
| To‘g‘ri ichak (rektum) | Najas to‘planadi va anal teshik orqali chiqariladi. |
| Funktsiya | Tushuntirish |
|---|---|
| Hazm qilish | Ovqatni fermentlar yordamida parchalaydi |
| So‘rish (absorbsiyalash) | Oziq moddalar, vitaminlar, suv va minerallarni qonga o‘tkazadi |
| Chiqindilarni chiqarish | Parchanmagan ovqat va chiqindilarni najas shaklida tashqariga chiqaradi |
| Mikroblar bilan himoya | Ichaklarda millionlab foydali bakteriyalar bor (ichak mikrobiotasi) |
Ichaklarda foydali bakteriyalar yashaydi (masalan, Lactobacillus, Bifidobacterium).
Ular:
Immunitetni mustahkamlaydi.
Vitaminlar (masalan, K va B) ishlab chiqaradi.
Ovqatni parchalaydi.
Yallig‘lanish va allergiyalarga qarshi kurashadi.
| Kasallik nomi | Tavsifi |
|---|---|
| Ichak shamollashi (enterit/kolit) | Virus yoki bakteriyal infektsiyalar sababli yuzaga keladi. |
| Ichak o‘tkirligi (disbakterioz) | Foydali bakteriyalar nisbati buziladi, ich ketishi, og‘riq keltiradi. |
| Ich qotishi (qabziyat) | Noto‘g‘ri ovqatlanish yoki ichak harakati sustligi tufayli. |
| Ichak infeksiyalari | Salmonellyoz, dizenteriya, rotavirus va boshqalar. |
| Saraton (yo‘g‘on ichak saratoni) | Ayniqsa 50 yoshdan keyin xavf oshadi. |
| Kron kasalligi / Yallig‘lovchi ichak kasalliklari | Surunkali ichak yallig‘lanishi bilan kechadi. |
Kolonoskopiya – katta ichakni kamera bilan ko‘rish.
Rektoskopiya – to‘g‘ri ichakni tekshirish.
UZI, KT, MRT – ichki holatni aniqlash.
Qon va najas tahlillari – infektsiya yoki yallig‘lanish belgilari.
| Ichak turi | Asosiy vazifasi |
|---|---|
| Kichik ichak | Hazm qilish va oziq moddalarni so‘rib olish |
| Katta ichak | Suvni qayta so‘rib olish va chiqindi chiqarish |
| To‘g‘ri ichak | Najasni saqlash va chiqarish |
Примечание: Вся информация, представленная на сайте, является неофициальной. Получить официальную информацию можно с сайтов соответствующих государственных организаций
