​​​​​​​Klaviatura - umumiy ma`lumot

Klavitura — bu kiritish qurilmasi bo‘lib, foydalanuvchi kompyuterga matn, raqamlar, belgilar va buyruqlar kiritadi.
Bu kompyuter bilan muloqot qilishning asosiy vositalaridan biridir.

• Foydalanish: Matn yozish, dasturlash, ma'lumot kiritish, dasturlarni boshqarish va o‘yinlar o‘ynash.

• Standart tartib: QWERTY — bu eng keng tarqalgan tartib (yuqori qatordagi birinchi oltita harfga asoslangan).

📜 Tarixi:

• Klaviatura dastlab yazish mashinasidan kelib chiqqan bo‘lib, u 1860-yillarda ixtiro qilingan.

• QWERTY tartibini Kristofor Lethem Shouls 1873-yilda yozish mashinasining mexanik to‘siqlarini oldini olish maqsadida yaratgan.

• Dastlabki kompyuter klaviaturalari 1960-70-yillarda teletypi va markaziy hisoblash tizimlaridan olingan.

🧠 Rivojlanish:

• 1980-yillar: IBM kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan Model M klaviaturasi juda mustahkam edi va hozirgi kunda ham mashhur.

• Keyinchalik USB, simsiz, va Bluetooth ulanishi, yorug‘likli klaviaturalar ishlab chiqildi.

• Hozirgi klaviaturalar multimediya tugmalari, yoritish va makroslar kabi imkoniyatlarga ega.

🖥️ Klaviaturaning Turlari:

🧩 Dizayn bo‘yicha:

1. Standart klaviatura — 104 ta tugma, ko‘pchilik kompyuterlarda ishlatiladi.

2. Kichik klaviatura — kichikroq, ko‘pincha raqamli bloksiz (noutbuklarda ishlatiladi).

3. Ergonomik klaviatura — qo‘l va bilakdagi og‘riqni kamaytirish uchun mo‘ljallangan.

4. Ajratilgan klaviatura — ikki qismga bo‘lingan, qo‘lni to‘g‘ri holatda ushlashga yordam beradi.

5. Virtual klaviatura — ekranda ishlaydi, mobil telefonlar va planshetlarda qo‘llaniladi.

⚙️ Mexanizm bo‘yicha:

1. Mexanik klaviatura

   • Har bir tugmada alohida kalit mavjud.

   • Uzoq muddat xizmat qiladi va ko‘pincha dasturchilar va o‘yinchilar tomonidan afzal ko‘riladi.

2. Membran klaviatura

   • Yumshoq rezina yopqichlardan foydalaniladi.

   • Tinch va arzon, ammo aniq qayta aloqa bermaydi.

3. Qaychi mexanizmli klaviatura

   • Ko‘pincha noutbuklarda uchraydi.

   • Kam joy egallaydi va tez ishlaydi.

4. Optik klaviatura

   • Tugmalarni bosish uchun yorug‘lik sensorlari ishlatiladi.

   • Tezkor va uzoq muddatli ishlash imkoniyatiga ega.

🔌 Ulanish bo‘yicha:

• Simli klaviatura — USB yoki eski PS/2 portlari orqali ulanish.

• Simsiz klaviatura — Bluetooth yoki radio signal orqali ulanish.

• Yoritilgan klaviatura — qorong‘ida ishlash uchun qulay.

💡 Qiziqarli Fakt:

• Eng tez yozish tezligi 216 so‘z daqiqasiga teng.

• Ko‘plab dasturchilar va o‘yinchilar mexanik klaviaturalarni afzal ko‘rishadi, chunki ular aniq va mustahkam.