Mehnat qoidalari buzilgandagi choralar

1. Mehnat qoidalari buzilishi — nima?

Mehnat qoidalari — bu ish joyidagi intizom, ish vaqti, xavfsizlik, xulq-atvor va boshqa mehnat jarayonlariga oid qoidalar majmuasi. Agar xodimlar ushbu qoidalarga rioya qilmasa, bu mehnat qoidalarining buzilishi hisoblanadi.

Misol uchun:

• Ishga kechikish yoki kirmaslik

• Ish joyida mast holatda bo‘lish

• Ish vazifalarini bajarishda beparvolik

• Mehnat xavfsizligi qoidalarini buzish

• Ish joyida nizolar yoki noo‘rin xulq-atvor

2. Mehnat qoidalari buzilganda qo‘llaniladigan choralar

a) Ogohlantirish

• Eng yengil chora. Xodimga rasmiy ravishda qoidani buzgani haqida ogohlantirish beriladi.

• Bu chora ko‘pincha birinchi marta qoidani buzganlar uchun qo‘llanadi.

b) Tanbeh

• Ogohlantirishdan kuchliroq chora. Xodimning mehnat tartibiga qattiqroq rioya qilishini talab qilish uchun qo‘llaniladi.

• Tanbeh ko‘pincha qayta-qayta qoidabuzarliklar uchun qo‘llanadi.

c) Intizomiy jazo

• Intizomiy jazo — bu rasmiy jazolar bo‘lib, ularga ogohlantirish, tanbeh yoki ish joyidan ma’muriy asosda bo‘shatish kiradi.

• Intizomiy jazoni faqat qonun va ichki mehnat nizomlariga muvofiq, yozma buyruq asosida qo‘llash mumkin.

d) Ma’muriy jazo

• Ayrim hollarda ish qoidalarini buzish ma’muriy qonunlar buzilishi sifatida ko‘riladi va jarima yoki boshqa ma’muriy choralar qo‘llanishi mumkin.

e) Ishdan bo‘shatish (intizomiy sabablar bilan)

• Jiddiy yoki takroriy mehnat qoidabuzarliklar bo‘lsa, xodim ish joyidan bo‘shatiladi.

• Bu eng og‘ir intizomiy chora hisoblanadi.

3. Mehnat qoidalari buzilishi bo‘yicha jarayon

• Xodimning tushuntirishi olinadi (tushuntirish yozma shaklda bo‘lishi mumkin).

• Mehnat jazo chorasi qonun va ichki nizomlarga muvofiq tanlanadi.

• Jazoni rasmiylashtirish — yozma buyruq, qaror yoki buyrug‘ chiqariladi.

• Xodimga intizomiy jazo haqida yozma ravishda ma’lumot beriladi.

• Agar xodim jazoga rozi bo‘lmasa, u mehnat nizosi sifatida sudga murojaat qilishi mumkin.

4. Mehnat qoidabuzarliklarini oldini olish uchun tavsiyalar

• Ishchilarni mehnat qonunchiligi va ichki qoidalar bilan muntazam tanishtirish.

• Mehnat tartibini qat’iy nazorat qilish.

• Xodimlarga tushuntirish va ogohlantirish berish orqali yengilroq choralarni qo‘llash.

• Xodimlarning mehnat muhitini yaxshilash, rag‘batlantirish tizimini joriy etish.

Xulosa

Ishxonada mehnat qoidalari buzilganda qo‘llaniladigan choralar yumshoq ogohlantirishlardan tortib, ish joyidan bo‘shatishga qadar bo‘lishi mumkin. Bularning barchasi qonuniy asosda va adolatli tarzda amalga oshirilishi zarur.