Mehnatga oid nizolar

Mehnatga oid nizolar — bu ish beruvchi va xodimlar (yoki ularning vakillari) o‘rtasida ish munosabatlari, mehnat shartnomalari, ish sharoitlari, maosh, mehnat intizomi va boshqa mehnatga doir masalalar yuzasidan kelib chiqadigan nizolardir.

Mehnatga oid nizolarning turlari

1. Shaxsiy mehnat nizolari

   • Ishchi va ish beruvchi o‘rtasidagi individual mehnat munosabatlariga oid nizolar (masalan, ish shartnomasining buzilishi, mehnat haqi to‘lanmasligi).

2. Kollektiv mehnat nizolari

   • Ishchi jamoasi va ish beruvchi o‘rtasidagi kollektiv mehnat munosabatlariga oid nizolar (masalan, mehnat sharoitlari yaxshilanishi, ish haqi miqdori bo‘yicha kelishmovchiliklar).

Mehnatga oid nizolar sabablari

• Mehnat shartnomasi shartlarining buzilishi.

• Ish haqi kechikishi yoki to‘lanmasligi.

• Mehnat sharoitlari va xavfsizlik talablarining buzilishi.

• Mehnat intizomi va mehnat tartib-qoidalariga rioya qilmaslik.

• Ish vaqti va dam olish vaqtini noto‘g‘ri tashkil etish.

• Ish joyida nohaqlik va kamsitish.

Mehnatga oid nizolarni hal etish tartibi

1. Ichki tartibda hal etish

   • Nizolarni ish joyidagi rahbariyat yoki kadrlar bo‘limi orqali hal qilish.

2. Mehnat inspektsiyasi va boshqa nazorat organlariga murojaat

   • Agar ichki tartibda hal qilib bo‘lmasa, mehnat inspektsiyasiga shikoyat qilish mumkin.

3. Sud tartibida hal etish

   • Mehnat nizolari sud orqali hal qilinadi.

   • Sudga murojaat qilish uchun nizolarni hal qilish tartibiga rioya qilinishi zarur.

4. Tinch yo‘l bilan kelishuv

   • Nizo tomonlari o‘zaro muzokaralar orqali kelishuvga erishishlari mumkin.

Qonunchilikda mehnat nizolari

• O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi mehnat nizolarini hal qilish tartibini belgilaydi.

• Mehnat nizolari bo‘yicha da’volar va shikoyatlar belgilangan muddatlarda ko‘rib chiqiladi.

• Mehnat nizolari yuzasidan qarorlar qonuniy kuchga ega.

Misol

• Xodim ish haqi kechikishi sababli mehnat inspektsiyasiga murojaat qiladi.

• Ish beruvchi bilan muzokaralar natijasida nizoga tinch yo‘l bilan nuqta qo‘yiladi.