“Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonuni

O‘zbekiston Respublikasining “Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonuni 2016-yil 22-sentabrda qabul qilingan bo‘lib, bu sohadagi asosiy normativ-huquqiy hujjat hisoblanadi. Ushbu qonun mehnatni muhofaza qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish, xodimlarning hayoti va sog‘lig‘ini ish jarayonida himoya qilishga qaratilgan.

📘 Qonunning asosiy maqsadi

Qonunning maqsadi mehnatni muhofaza qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat. Bu orqali xodimlarning ish joyidagi xavfsizligi va sog‘lig‘i himoya qilinadi.

📌 Asosiy normalar va talablar

🏢 Tashkilotlar uchun majburiyatlar

• Mehnatni muhofaza qilish xizmati: Ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshiruvchi, xodimlarining soni ellik kishi va undan ortiq bo‘lgan har bir tashkilotda mehnatni muhofaza qilish talablariga rioya etilishini ta’minlash, ularning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish maqsadida mehnatni muhofaza qilish xizmati tashkil etiladi yoki mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha tegishli tayyorgarlikka ega bo‘lgan mutaxassis lavozimi joriy etiladi. 

• Xavfsizlik bo‘yicha hujjatlar: Tashkilotlar mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha ichki hujjatlarni ishlab chiqishlari va ularni amalda qo‘llashlari shart.

👷‍♂️ Xodimlarning huquqlari

• Xavfsiz mehnat sharoitlari: Xodimlar xavfsiz va sog‘lom mehnat sharoitlariga ega bo‘lish huquqiga egadirlar.

• Axborot olish huquqi: Xodimlar mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha axborot olish huquqiga egadirlar.

• Ishdan bosh tortish huquqi: Agar ish joyida xavfli sharoitlar mavjud bo‘lsa, xodimlar ishni bajarishdan bosh tortish huquqiga egadirlar.

🛠 Mehnatni muhofaza qilish xizmatlari

Mehnatni muhofaza qilish sohasida shartnoma asosida xizmatlar ko‘rsatuvchi yuridik shaxslar mehnatni muhofaza qilish sohasidagi xizmatlar bozorining professional ishtirokchilaridir. Ular quyidagi xizmatlarni ko‘rsatishlari mumkin:

• Tashkilotlarda mehnatni muhofaza qilish xizmatining vazifalarini amalga oshirish.

• Ish o‘rinlarining mehnat sharoitlari bo‘yicha attestatsiyasini o‘tkazish.

• Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish.

• Tashkilotda mehnatning muhofaza qilinishini boshqarish tizimi auditini o‘tkazish. 

⚖️ Javobgarlik va nazorat

• Javobgarlik: Mehnatni muhofaza qilish talablariga rioya qilinmagan taqdirda, tashkilotlar va mansabdor shaxslar qonunchilikda belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi.

• Nazorat: Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi davlat nazorati O‘zbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.