Myasthenia Gravis (MG)

Myasthenia Gravis (MG) — bu avtoimmun kasallik, u asab va mushaklar o'rtasidagi aloqa buzilishidan kelib chiqadi. Kasallikning asosi — organizmning immun tizimi nerv impulslarini mushaklarga uzatishda ishtirok etadigan acetilkolin retseptorlariga qarshi antikorlar ishlab chiqaradi. Bu, o'z navbatida, mushaklarning zaiflashishiga va charchashiga olib keladi.

Myasthenia Gravisning sabablari:

Myasthenia gravisning aniq sababi to'liq tushunilmagan, ammo bu kasallik avtoimmun xususiyatga ega, ya'ni organizmning o'z immun tizimi o'zini himoya qilish o'rniga, o'z hujayralariga hujum qiladi. Antikorlar acetilkolin retseptorlariga qarshi hujum qilib, nerv impulslarining mushaklarga o'tishini kamaytiradi.

Myasthenia gravisning asosiy sabablari:

1. Genetik omillar: Ba'zi hollarda, genetik omillar bu kasallikni rivojlanishiga yordam beradi, lekin bu kasallikning o'zgaruvchanligi juda yuqori.

2. Viral infeksiyalar yoki stress: Ba'zi infeksiyalar va stress holatlari immun tizimini o'zgartirishi va kasallikni keltirib chiqarishi mumkin.

3. Thymus bezi bilan bog'liq muammolar: Thymus bezi (gipofiz osti bezi) va uning o'zgarishlari ko'pincha myasthenia gravis bilan bog'liq. Ba'zi odamlar myasthenia gravis bilan bog'liq bo'lib, thymusda anormal o'smalar (tumorlar) yoki anormal faoliyat bo'lishi mumkin.

Myasthenia Gravisning belgilari:

Myasthenia gravisning belgilari asosan mushak zaifligi va charchash bilan bog'liq. Belgilar tez-tez o'zgarib turadi va mushaklar faoliyatiga bog'liq:

1. Ko'z mushaklari zaifligi:

   • Ko'z qovoqlari tushishi (ptoz) va ikkita ko'zning ko'rinishi (diplopiya) — bu myasthenia gravisning eng dastlabki va aniq belgilari bo'lishi mumkin.

2. Yuz mushaklari va ifoda mushaklari zaifligi:

   • Nutqning o'zgarishi yoki pastligi, yuzning ifodasining yomonlashuvi, mushaklarning to'g'ri ishlamasligi.

3. Imitatsiya va ko'krak mushaklarining zaifligi:

   • Diqqat qilish, yutish va nafas olishda qiyinchiliklar.

   • Odatda odamlar tez charchashni sezishadi va bu o'zgaruvchan, davolanishga muhtoj bo'lishi mumkin.

4. Mushaklar zaifligi va charchash:

   • Faqatgina mashq qilishda emas, balki oddiy harakatlar paytida ham mushaklar zaiflashadi, va bu holat o'zgaruvchan bo'lishi mumkin — harakatlardan keyin mushaklar yana zaiflashadi.

5. Nafas olishda qiyinchiliklar:

   • Nafas olish mushaklari zaiflashishi natijasida nafas olishda qiyinchiliklar paydo bo'lishi mumkin. Bu myasthenik kriz deb ataladi va favqulodda tibbiy yordamni talab qiladi.

Myasthenia Gravisni tashxis qilish:

1. Fizikal tekshiruv:

   • Dastlabki tashxis, asosan, bemorning simptomlarini tekshirish orqali amalga oshiriladi. Doktor ko'z va yuz mushaklari, yutish va nafas olish mushaklarini tekshiradi.

2. Elektromiyogramma (EMG):

   • Mushak elektr faolligini o'lchash uchun EMG testi ishlatiladi. Myasthenia gravisda, mushaklar elektrokimyoviy impulslarga javob berishda zaiflashadi.

3. Tensilon testi:

   • Bu testda bemorga tensilon (edrofoniyum) deb nomlangan dorini yuboriladi. Bu dori vaqtincha muskulning zaifligini yaxshilashga yordam beradi, agar bu ta'sirni ko'rsatsa, myasthenia gravis tasdiqlanishi mumkin.

4. Antikorlar testi:

   • Acetilkolin retseptorlariga qarshi antikorlarni aniqlash uchun qon testi. Agar natija ijobiy bo'lsa, bu myasthenia gravisga ishora qiladi.

5. Torakal kompyuter tomografiya (KT) yoki MRT:

   • Thymus bezining o'zgarishlarini aniqlash uchun bu testlar amalga oshiriladi, chunki thymusda o'smalar ko'pincha myasthenia gravis bilan bog'liq.

Myasthenia Gravisning davolash usullari:

1. Dorilar:

   • Antiholinesteraz dorilari: Bu dorilar acetilkolinning o'zgarishiga to'sqinlik qilib, nerv impulslari uzatishni yaxshilaydi. Misol: Piramidostigmin.

   • Immunosupressiv dorilar: Immun tizimining faoliyatini bostirish uchun ishlatiladi. Misol: Prednizolon yoki Azatioprin.

2. Plazmaferez (plasmapheresis):

   • Bu protsedura orqali bemorning qonidagi antikorlarni olib tashlash va immun tizimini tezda boshqarish mumkin. Bu og'ir holatlarda yordam beradi, masalan, myasthenik krizda.

3. Immunoglobulin infuziyasi:

   • Yangi immunoglobulinlarni yuborish orqali immun tizimini muvozanatlashtirish va kasallikning asoratlarini kamaytirish mumkin.

4. Thymektomiya (Thymusni olib tashlash):

   • Agar bemorda thymusda o'smalar yoki anormal faoliyatlar mavjud bo'lsa, u holda thymusni olib tashlash operatsiyasi amalga oshiriladi. Bu ba'zi bemorlarda belgilarning yengillashishiga olib kelishi mumkin.

5. O'pka va nafas olishni qo'llab-quvvatlash:

   • Nafas olish mushaklari zaiflashganda, maxsus nafas olish uskunalari (masalan, ventilyator) yordamida nafas olishni qo'llab-quvvatlash mumkin.

Myasthenia Gravisni oldini olish:

• Myasthenia gravisning aniq oldini olish usuli mavjud emas, ammo belgilarning paydo bo'lishi va rivojlanishini oldini olish uchun:

  1. Immun tizimini mustahkamlash.

  2. Stressni boshqarish va sog'lom turmush tarzini yuritish.

  3. Erta davolash va simptomlarni boshqarish kasallikning rivojlanishini sekinlashtirishga yordam beradi.

Prognoz:

Myasthenia gravisning prognozi bemorning holatiga, kasallikning darajasiga, va davolanishga bog'liq. Erta davolash va muntazam tibbiy yordam bilan ko'p bemorlar normal hayot tarzini davom ettirishi mumkin. Ammo ba'zi hollarda og'ir asoratlar, ayniqsa, myasthenik krizni boshdan kechirgan bemorlar uchun, prognoz og'ir bo'lishi mumkin.