Assessment (Baholash)

Assessment (Baholash)

🎯 Assessment maqsadlari

✔️ O‘quvchilarning ta’lim jarayonidagi yutuqlarini o‘lchash
✔️ O‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini rivojlantirish
✔️ O‘qitish jarayonining samaradorligini baholash
✔️ Ta’lim jarayonini takomillashtirish uchun ma’lumot olish
✔️ O‘quvchilarga o‘z rivojlanishini tushunishga yordam berish

🛠️ Assessment turlari

Baholash uch asosiy turga bo‘linadi:

1. Formativ (shakllantiruvchi) baholash

• Ta’lim jarayoni davomida o‘quvchilarning rivojlanishini kuzatish va ularga o‘z bilimlarini yaxshilashga yordam berish uchun o‘tkaziladi.

• O‘quvchilarga o‘z bilimlarini tushunish va xatolarini tuzatish imkonini beradi.

Misollar:

• Sinfdagi savol-javob

• Vaqtinchalik testlar

• O‘qituvchi tomonidan fikr-mulohaza (feedback) berish

• Jamoa bilan muhokama qilish

2. Summativ (yakuniy) baholash

• Dars yoki kurs yakunida o‘quvchilarning bilim darajasini baholash uchun o‘tkaziladi.

• Natijalar asosida umumiy reyting yoki baho qo‘yiladi.

Misollar:

• Yakuniy imtihon

• Nazorat ishi

• Bitiruv loyihasi

• Kurs ishlari

3. Diagnostik baholash

• O‘quvchilarning dastlabki bilim darajasini aniqlash uchun o‘tkaziladi.

• Ta’lim jarayonini moslashtirish va talabalarning ehtiyojlarini aniqlashga yordam beradi.

Misollar:

• Kirish testi

• O‘quvchilarning bilim darajasini aniqlashga qaratilgan suhbat

• Oldindan test sinovi

🧪 Baholash shakllari

Baholash turli xil usullar bilan amalga oshiriladi:

✅ Testlar

• Tanlovli savollar (variantlar bilan)

• To‘ldiruvchi savollar

• Qisqa javobli savollar

✅ Loyiha ishi

• O‘quvchilar o‘z bilim va ko‘nikmalarini amaliy ish orqali namoyish qilishadi.

✅ Og‘zaki baholash

• Og‘zaki savol-javob

• Talabalar taqdimoti

✅ Portfolio

• O‘quvchilarning ish namunalarini yig‘ish va ularni baholash

✅ Peer assessment (o‘rtoqlar bahosi)

• O‘quvchilar bir-birining ishlarini baholaydi va fikr-mulohaza bildiradi.

🌍 Baholash mezonlari

Baholash aniq mezonlarga asoslanishi kerak:

📈 Baholash natijalarini tahlil qilish

Baholash natijalarini tahlil qilish orqali:
🔹 O‘quvchilarning zaif tomonlarini aniqlash mumkin.
🔹 Ta’lim jarayonini qayta ko‘rib chiqish va takomillashtirish mumkin.
🔹 O‘qituvchilarga dars metodikasini yaxshilash imkoniyati beriladi.

🚀 Baholashda keng tarqalgan xatolar

❌ Subyektivlik – O‘qituvchining shaxsiy fikriga asoslangan baholash
❌ Aniqlikning yo‘qligi – Baholash mezonlarining noaniqligi
❌ Teskari aloqaning yetishmasligi – O‘quvchilar natijalari bo‘yicha tushuncha berilmasligi
❌ Noto‘g‘ri moslashuv – Baholash usullarining o‘quvchilarga mos kelmasligi

🎓 Samarali baholash uchun tavsiyalar

✅ Aniq va tushunarli mezonlar belgilang
✅ Talabalarga baholash natijalariga asoslangan fikr-mulohaza bering
✅ Turli xil baholash usullaridan foydalaning
✅ Baholash natijalari asosida dars metodikasini takomillashtiring
✅ O‘quvchilarga o‘z natijalarini tahlil qilish imkoniyatini bering

💡 Misollar

✔️ Talaba SWOT tahlil asosida biznes-reja tuza oladi.
✔️ O‘quvchi yurak xastaligi sabablarini tushuntira oladi.
✔️ Talaba PowerPoint taqdimoti orqali loyihani himoya qila oladi.
✔️ O‘quvchi sinf muhokamasida faol ishtirok etadi.