Garovga qo‘yilgan mulkni olib qo‘yish

Foreclosure — bu qarz oluvchi ipoteka to‘lovlarini bajarmaganida, kredit beruvchi (odatda bank yoki moliyaviy muassasa) tomonidan garovga qo‘yilgan mulkni sud orqali yoki shartnoma asosida olib qo‘yish jarayoni. Bu orqali kredit beruvchi o‘zining qolgan qarz summasini mulkni sotish orqali undirishga harakat qiladi.

Foreclosure asosiy xususiyatlari:

• To‘lovni bajarmaslik: Odatda qarz oluvchi 3–6 oy davomida ipoteka to‘lovlarini bajarmaganida bu jarayon boshlanadi.

• Yuridik jarayon: Kredit beruvchi sudga murojaat qiladi va sud qarori orqali mulkni olib qo‘yadi. Ba’zi holatlarda bu sudsiz ham amalga oshirilishi mumkin.

• Qarzning qoplanishi: Olingan mulk ochiq auksionda sotiladi va tushgan mablag‘ qarzning yopilishiga yo‘naltiriladi.

• Qarzdor uchun oqibatlar: Kredit reytingining tushishi, moliyaviy ishonchlilikka zarar yetishi va uy yoki mulkni yo‘qotish.

Foreclosure turlari:

1. Sud orqali olib qo‘yish (Judicial Foreclosure) — Kredit beruvchi sudga da’vo arizasi kiritib, sud orqali qaror chiqartadi.

2. Sudsiz olib qo‘yish (Non-Judicial Foreclosure) — Agar ipoteka shartnomasida “sotish huquqi” bandi mavjud bo‘lsa, kredit beruvchi to‘g‘ridan-to‘g‘ri mulkni olib qo‘yishi mumkin.

Misol:

Agar biror fuqaro uy sotib olish uchun ipoteka krediti olsa, lekin bir necha oy to‘lov qilmasa, bank foreclosure jarayonini boshlaydi va mulkni olib qo‘yib, sotadi.