Marketingda FOMO

FOMO (Fear of Missing Out) — bu "yo‘qotish qo‘rquvi" degan ma'noni anglatadi. FOMO insonning biror voqea yoki imkoniyatni qo‘ldan boy berishidan, undan chetda qolishidan yoki boshqalarning biror narsadan foydalanganini ko‘rib qolishidan kelib chiqadigan qo‘rquvni ifodalaydi. FOMO ko‘pincha ijtimoiy tarmoqlarda namoyon bo‘ladi, chunki odamlar boshqalar qanday hayot kechirayotganini ko‘rib, o‘zlarini noqulay his qilishlari mumkin.

FOMO ning asosiy xususiyatlari:

1. Ijtimoiy ta'sir: FOMO ko‘pincha ijtimoiy tarmoqlar orqali tarqaladi, chunki odamlar boshqalarining hayotidagi "yaxshi" voqealarni (sayohatlar, partiyalar, muvaffaqiyatlar) ko‘rib, ular o‘sha tajribalarni o‘zlari ham o‘tkazishlari kerak deb o‘ylashadi.

2. Qarorlar qabul qilishda ta'sir: FOMO odamlarni tez-tez impulsiv qarorlar qabul qilishga undaydi. Masalan, biror marketing aksiyasini yoki chegirmali taklifni o'tkazib yubormaslik uchun tezda xarid qilishga qaror qilish.

3. Emotsional ta'sir: FOMO, ayniqsa, yoshlar va ijtimoiy tarmoqlarga faol kirishadigan odamlar orasida kuchli ta'sir ko‘rsatishi mumkin. Bu hislar noqulaylik, tashvish yoki o‘zini past baholashga olib kelishi mumkin.

4. Xarid qilishda ta'sir: Kompaniyalar FOMO fenomenidan marketingda foydalanadilar. Chegirmalar, chegaralangan vaqt davomida taqdim etiladigan mahsulotlar yoki xizmatlar, "oxirgi imkoniyat" kabi takliflar odamlarni xarid qilishga undaydi, chunki ular imkoniyatni qo‘ldan boy berishdan qo‘rqishadi.

FOMO ning Marketingdagi Ro‘li:

1. Cheklangan takliflar va chegirmalar: Marketingda FOMO'ni yaratish uchun, kompaniyalar "limited time offer" (cheklangan vaqt davomida taklif) yoki "hurry, only a few left" (shoshiling, faqat bir nechta qolgan) kabi strategiyalarni qo‘llaydilar. Bu odamlarni tezda qaror qabul qilishga undaydi.

2. Tajribali marketing: FOMO ko‘pincha odamlarni boshqalar bilan birga tajriba o‘tkazishga undaydi. Masalan, kompaniyalar tomonidan tashkil etilgan tadbirlar yoki mahsulotlar ko‘p miqdorda sotilganda, boshqa odamlar ham bu tajribani o‘tkazishdan qo‘rqishadi va shuning uchun xarid qilishga qaror qilishadi.

3. Sosial isbot: Ijtimoiy tarmoqlarda boshqalar o‘zlarining yaxshi tajribalari bilan bo‘lishsalar, bu odamlarni xuddi shu narsalarni amalga oshirishga undaydi. Masalan, "ko‘rganlar" yoki "bu joyda bo‘lganlar" ro‘yxati FOMOni kuchaytirishi mumkin.

FOMO ning Salbiy Ta'siri:

1. Tashvish va stress: FOMO uzoq muddatda tashvish va stressni keltirib chiqarishi mumkin. Odamlar doimiy ravishda o‘zlarini boshqalarning hayotiga nisbatan taqqoslaydilar va bu ularning o‘zini past baholashiga olib kelishi mumkin.

2. Pulni sarflashga majbur qilish: FOMO ko‘pincha odamlarni keraksiz narsalarni sotib olishga, cheklangan takliflar yoki chegirmalar uchun pul sarflashga undaydi. Bu moliyaviy noqulayliklarga olib kelishi mumkin.

3. Real hayotni qadrlashni kamaytirish: FOMO odamlarni boshqalar tomonidan "ko‘rsatilgan" ideal hayotga taqlid qilishga undashi mumkin. Bu esa o‘z hayotini qadrlash va haqiqiy baxtni topish o‘rniga, boshqalarning hayotiga nisbatan noxush his-tuyg‘ularni keltirib chiqarishi mumkin.

Xulosa:

FOMO (Fear of Missing Out) — bu yo‘qotishdan qo‘rquv va boshqalarning yaxshi tajribalarini qo‘ldan boy berishdan kelib chiqadigan psixologik holatdir. Bu hodisa marketingda foydalanganish uchun qulaydir, chunki u odamlarni tezda qaror qabul qilishga undaydi. Biroq, FOMO uzoq muddatda tashvish, stress va moliyaviy noqulayliklarga olib kelishi mumkin.