🧪 Asosiy ma’lumot:
-
Dorining nomi: Novokain (xalq orasida), ilmiy nomi — Prokain
-
Kimyoviy formulasi: C13H20N2O2
-
Dori sinfi: Mahalliy og‘riqsizlantiruvchi vosita (anestezik)
🧠 Kim yaratgan?
-
Yaratgan olim: Alfred Einhorn, nemis kimyogari
-
Yaratilgan yili: 1905-yil
-
Maqsadi: Kokainning xavfli yon ta’sirlarini yo‘q qilish uchun xavfsizroq alternativ yaratish
💊 Tibbiyotda qo‘llanilishi:
Novokain – bu mahalliy og‘riqsizlantirish uchun ishlatiladigan dori. U asosan qisqa muddatli og‘riqsizlantirish uchun ishlatiladi va asab impulslarini vaqtincha to‘sib qo‘yadi.
🔹 Qo‘llaniladi:
-
Tish davolashda (tish sug‘urish)
-
Jarrohlik amaliyotlarida (kichik kesish yoki tikishda)
-
Ginekologik, urologik va travmatologik muolajalarda
-
Ba’zida dori moddalarni organizmga sekin va og‘riqsiz yuborish uchun ham ishlatiladi
⚠️ Yon ta’sirlari:
-
Allergik reaksiya (tochka, qichishish)
-
Qon bosimi pasayishi
-
Bosh aylanishi, qusish
-
Juda kam hollarda — anafilaktik shok
💡 Qiziqarli fakt:
-
Novokain nomi lotincha “novus” (yangi) va “caine” (kokain bilan o‘xshashlik) so‘zlaridan olingan.
-
Dastlab kokain o‘rniga xavfsizroq muqobil sifatida joriy etilgan.
📦 Shakllari:
-
Inyeksiya uchun eritma (0.25%–2%)
-
Ba’zida malham va suyuq gel shaklida ham bo‘ladi
📚 Xulosa:
Novokain (prokain) — tibbiyotda 100 yildan ortiq vaqtdan beri ishlatilayotgan, xavfsiz va samarali mahalliy og‘riqsizlantiruvchi. Uning kashf etilishi og‘riqli jarayonlarni sezilarli darajada yengillashtirdi.