Oborot kapitali

✅ Ta’rif:

Oborot kapitali — bu kompaniyaning joriy (qisqa muddatli) aktivlari va joriy majburiyatlari o‘rtasidagi farqdir. U kompaniyaning kundalik faoliyatni moliyalashtirish qobiliyati va qisqa muddatli moliyaviy barqarorligini ko‘rsatadi.

🔹 Formula:
Oborot kapitali = Joriy aktivlar – Joriy majburiyatlar

📊 Asosiy tarkibiy qismlar:

1. Joriy aktivlar (1 yil ichida pulga aylanishi kutiladigan aktivlar):

   • Naqd pul

   • Debitor qarzlar (mijozlar to‘lamagan pullar)

   • Ombordagi tovarlar (inventar)

   • Qisqa muddatli investitsiyalar

2. Joriy majburiyatlar (1 yil ichida to‘lanishi kerak bo‘lgan qarzlar va to‘lovlar):

   • Kreditor qarzlar (ta’minotchilarga bo‘lgan qarzlar)

   • Qisqa muddatli kreditlar

   • Soliq to‘lovlari

   • Ish haqi, ijara, xizmatlar uchun qarzlar

🧮 Oddiy hisob-kitob:

Bu kompaniyada 150 mln so‘mlik erkin resurs mavjudligini anglatadi — ya’ni kundalik xarajatlar, ish haqi, materiallar xaridi va h.k. uchun yetarli pul bor.

✅ Nega oborot kapitali muhim?

🔹 Ijobiy oborot kapitali:

• Kompaniya qisqa muddatli qarzlarini to‘lashi mumkin

• Kundalik operatsiyalar barqaror yuritiladi

• Yangi loyihalarga sarmoya kiritish imkoniyati mavjud

🔹 Manfiy oborot kapitali:

• Pul oqimida muammolar paydo bo‘ladi

• Ishchilarga ish haqi berishda kechikishlar

• Qarzlar va to‘lovlarni to‘lash qiyinlashadi

• Uzoq davom etsa — moliyaviy inqiroz xavfi oshadi

⚖️ Oborot kapitalining turlari:

🔍 Oborot kapitaliga ta’sir qiluvchi omillar:

• Savdo hajmi va aylanma tezligi

• Ombordagi mahsulotni boshqarish samaradorligi

• Mijoz va ta’minotchilar bilan to‘lov shartlari

• Mavsumiylik (masalan, qishloq xo‘jaligi sohasida)

• Makroiqtisodiy sharoit (inflyatsiya, soliq siyosati)

🧠 Xulosa:

Oborot kapitali — kompaniyaning qisqa muddatli moliyaviy salohiyatini ko‘rsatuvchi muhim moliyaviy indikator. To‘g‘ri boshqarilsa, kompaniya har qanday kundalik xarajatlarni qoplay oladi, sarmoya jalb qiladi va barqaror faoliyat yuritadi.