​​​​​​​Oshqozon qanday ishlaydi?

Oshqozon nima?

Oshqozon — bu bo‘shliq, mushakli organ bo‘lib, qorin bo‘shlig‘ining yuqori chap tomonida, qovurg‘alar ostida joylashgan. U hazm qilish tizimining muhim qismidir va oziq-ovqatni saqlash, maydalash va kimyoviy ajratish vazifasini bajaradi.

🔧 Oshqozon tuzilishi

Oshqozon 4 asosiy bo‘limdan iborat:

1. Kardiya – ovqat qizilo‘ngachdan oshqozonga kiradigan qism

2. Fundus – yuqori qism, havo va ovqatni saqlaydi

3. Tana (korpus) – asosiy hazm qilish joyi

4. Pilor (chiqish qismi) – ovqatni ingichka ichakka o‘tkazadi

Oshqozon devorlari uchta mushak qatlamidan iborat bo‘lib, ichki tomoni shilliq qavat bilan qoplangan.

🔬 Oshqozonning asosiy funksiyalari

⚙️ Oshqozon qanday ishlaydi? — Bosqichma-bosqich

1. Ovqat kelishi

   • Ovqat og‘iz va qizilo‘ngach orqali oshqozonga tushadi

   • Pastki qizilo‘ngach sfinkteri orqali kiradi

2. Saqlash bosqichi

   • Ovqat oshqozonning yuqori (fundus) va o‘rta (tana) qismlarida saqlanadi

   • Oshqozon sig‘imi 1,5 litrgacha bo‘lishi mumkin

3. Aralashtirish va maydalash

   • Kuchli mushak qisqarishlari ovqatni aralashtiradi

   • Bu jarayonda ximus (polusu suyuq massa) hosil bo‘ladi

4. Kimyoviy parchalash

   • Oshqozon bezlari quyidagilarni ishlab chiqaradi:

     • Xlorid kislotasi (HCl) → bakteriyalarni o‘ldiradi, fermentlarni faollashtiradi

     • Pepsinogen → pepsinga aylanib, oqsillarni parchalaydi

     • Shilliq (mukoza) → oshqozon devorini kislotadan himoya qiladi

5. Ichakka o‘tish

   • Pilorik sfinkter (chiqish mushaklari) orqali ximust o‘n ikki barmoq ichakka (duodenum) o‘tkaziladi

🧪 Muhim moddalar

🦠 Oshqozon bilan bog‘liq kasalliklar

💡 Qiziqarli faktlar

• Oshqozon kislotasi temirni ham eritishi mumkin (pH ≈ 1.5)

• Oshqozon shilliq qavati har 3–5 kunda yangilanadi

• “Qorni ochgandagi g‘o‘ldirash” — bu bo‘sh oshqozonning mushak qisqarishlari

• Oshqozon ovqatni hazm qiladi, lekin asosiy so‘rilish ichakda sodir bo‘ladi

• Aytishlaricha, yangi oshqozon devori 3 kunda yangilanib turadi — bu o‘zini o‘zidan hazm qilmasligi uchun kerak

🩺 Oshqozonga oid tibbiy atamalar