Qattiq disk (Hard Disk Drive, HDD)

Qattiq disk (Hard Disk Drive, HDD) — bu ma'lumotlarni uzoq muddat saqlash uchun mo'ljallangan qurilma, kompyuterlar, serverlar, noutbuklar va boshqa qurilmalarda ma'lumotlar va fayllarni saqlashda ishlatiladi. Qattiq disklar magnetik disklar asosida ishlaydi va ma'lumotlarni saqlash uchun ma'lum bir joyga yozadi va o'qiydi. Bu qurilma kompyuterning asosiy saqlash moslamalaridan biridir.

• Foydalanish maqsadi: Qattiq disklar kompyuterlarda operatsion tizim, dasturlar va foydalanuvchi ma'lumotlarini saqlashda ishlatiladi.

• Asosiy xususiyatlar: Kengaytirilgan saqlash imkoniyatlari, tezkor ma'lumotlarni o'qish va yozish, uzoq muddatli saqlash.

📜 Kelib Chiqishi:

• Qattiq disk 1956-yilda IBM tomonidan ishlab chiqilgan. Birinchi model IBM 305 RAMAC deb nomlangan va 5 MB hajmda saqlash imkoniyatiga ega bo'lgan.

• 1970-yillarda, qattiq disklar kompyuter tizimlarida keng qo'llanilishni boshladi. Bu davrda disklar nisbatan katta bo'lib, katta ofis va ilmiy hisoblash tizimlarida ishlatilgan.

• 1980-yillarda va keyingi yillarda, qattiq disklar tez rivojlandi, hajmi ortdi va saqlash quvvati oshdi. Bu vaqt davomida kompyuterlar uyda ham keng tarqaldi va qattiq disklar mustahkam saqlash vositasi sifatida mashhur bo'ldi.

🧠 Rivojlanish:

• 1990-yillarda qattiq disklar hajmi oshgan holda, ularning ishlash tezligi ham sezilarli darajada oshdi. Ushbu davrda saqlash imkoniyatlari gigabaytlar bilan o'lchandi.

• 2000-yillarda SSD (Solid State Drive) kabi yangi texnologiyalar rivojlanishi bilan qattiq disklar o'z o'rnini biroz yo'qotdi, ammo ular baribir arzonligi va katta hajmi bilan ommabop bo'lib qolmoqda.

• Hozirgi kunda qattiq disklar nafaqat kompyuterlar, balki serverlar, CCTV tizimlari, ma'lumot markazlari va boshqa texnologik qurilmalarda ishlatiladi.

🖥️ Qattiq Disk Turlari:

🧩 Saqlash texnologiyasiga ko'ra:

1. Magnetik Qattiq Disklar (HDD)

   • Bu eng keng tarqalgan qattiq disk turi bo'lib, ma'lumotlar magnit maydoni yordamida saqlanadi.

   • Ular nisbatan arzon, ammo tezligi SSD (Solid State Drive) ga qaraganda sekinroq.

   • Keng qo'llanishi: Kompyuterlar, serverlar, multimedia tizimlari.

2. Qattiq Disklar (SSD)

   • SSD — bu xotira kristallari asosida ishlaydigan qattiq disk bo'lib, ma'lumotlarni magnit maydon orqali emas, balki elektron chiplar yordamida saqlaydi.

   • SSD lar tezroq ishlaydi, kichikroq va energiya samarali, ammo ular ko'pincha qattiq disklar bilan solishtirganda qimmatroq bo'ladi.

   • Keng qo'llanishi: Kompyuterlar, noutbuklar, mobil qurilmalar.

🧩 Kapasitesiga ko'ra:

1. Kichik hajmdagi disklar

   • Kichik hajmdagi disklar, odatda, shaxsiy kompyuterlar yoki kichik ofislar uchun ishlatiladi va ular odatda 500 GB va 1 TB orasida saqlash imkoniyatiga ega.

2. O'rta hajmdagi disklar

   • O'rta hajmdagi qattiq disklar ko'proq saqlash imkoniyatini taqdim etadi va ularning hajmi 2 TB, 3 TB yoki undan yuqori bo'lishi mumkin.

3. Yirik hajmdagi disklar

   • Yirik qattiq disklar serverlar va ma'lumot markazlari uchun mo'ljallangan bo'lib, ular 4 TB, 10 TB yoki undan yuqori hajmdagi saqlash imkoniyatlariga ega bo'ladi.

💡 Qiziqarli Fakt:

• Birinchi qattiq disk IBM 305 RAMAC 1956-yilda 5 MB saqlash imkoniyatiga ega edi, bugungi kunda esa kompyuterlarda 1 TB dan ortiq xotira joyi mavjud bo'lib, ular 1,000,000 MB saqlash imkoniyatini taqdim etadi.

• Qattiq disklarning tezligi va saqlash imkoniyatlari vaqt o'tishi bilan o'sib bormoqda, ammo SSD lar ham tez-tez ishlatila boshlandi, chunki ular tezroq va samaraliroq.