25.06.2025
8
1. Tabiiy resurslar nima?
Tabiiy resurslar — bu insonlar tabiatdan foydalanadigan moddalar yoki energiya manbalari. Ular oziq-ovqat, yoqilg‘i, suv, qurilish materiallari va elektr energiyasi kabi ehtiyojlar uchun ishlatiladi.
Ular 2 ga bo‘linadi:
✅ Qayta tiklanuvchi resurslar
❌ Qayta tiklanmaydigan resurslar
Bu — tabiat tomonidan doimiy ravishda tiklanadigan yoki tezda qayta hosil bo‘ladigan resurslar. To‘g‘ri foydalanilsa, tugamaydi.
| Resurs | Manbasi | Foydalanish sohasi |
|---|---|---|
| Quyosh energiyasi | Quyosh | Elektr energiyasi, suv isitish |
| Shamol energiyasi | Shamol | Elektr energiyasi (shamol turbinalari) |
| Suv (gidro) | Daryolar, to‘g‘onlar | Gidroelektrostansiyalar |
| Biomassa | O‘simliklar, chiqindilar | Yo‘qilg‘i, issiqlik olish |
| Geotermal | Yer osti issiqligi | Uy isitish, elektr ishlab chiqarish |
Atrof-muhitga zarar yetkazmaydi (kam ifloslanish)
Tabiatda doimiy mavjud
Iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashda yordam beradi
Ba’zi hududlarda mavjud emas (masalan: quyosh kam bo‘lgan joylar)
Qimmat infratuzilma va texnologiyalar talab qiladi
Bu resurslar millionlab yillarda shakllangan va bir marta ishlatilgach, qayta tiklanmaydi.
| Resurs | Manbasi | Foydalanish sohasi |
|---|---|---|
| Ko‘mir | Fosillashgan o‘simliklar | Elektr ishlab chiqarish, sanoat |
| Neft (moy) | Dastlabki organizmlar qoldiqlari | Transport, plastmassa, kimyo |
| Tabiiy gaz | Yer osti gaz konlari | Ovqat pishirish, isitish, elektr |
| Yadroviy yoqilg‘i | Uran rudalari | Atom elektr stansiyalari |
Tugasa — tiklanmaydi
Havo va suvni ifloslantiradi
Iqlim o‘zgarishiga sabab bo‘ladi (CO₂ chiqindilari)
| Xususiyat | Qayta tiklanuvchi | Qayta tiklanmaydigan |
|---|---|---|
| Mavjudlik | Doimiy, tabiiy tiklanadi | Cheklangan, tugashi mumkin |
| Ekologik ta’siri | Kam, ekologik xavfsiz | Yuqori, ifloslanishga sabab bo‘ladi |
| Misollar | Quyosh, shamol, suv | Neft, ko‘mir, gaz |
| Barqarorlik | Uzoq muddatda foydali | Vaqtinchalik, barqaror emas |
🌎 Qayta tiklanuvchi resurslar — bu kelajak uchun barqaror va toza energiya manbalari.
Hozirda insoniyat ko‘p hollarda qayta tiklanmaydigan resurslarga tayangan. Shu sababli:
Energiya tejashni o‘rganish 💡
Qayta tiklanuvchi manbalarga o‘tish 🌞
Ekologik texnologiyalarni qo‘llab-quvvatlash 🌱
Isrof va ifloslanishga qarshi kurashish zarur
Примечание: Вся информация, представленная на сайте, является неофициальной. Получить официальную информацию можно с сайтов соответствующих государственных организаций
