Rezignatsiya & Ishdan bo`shatish

O‘z ixtiyori bilan ishdan bo`shash (rezignatsiya)

Ta’rif

Ishchining o‘z xohishi bilan mehnat munosabatlarini tugatishi. Bu jarayon ishchi tomonidan boshlanadi va odatda oldindan xabar berishni talab qiladi.

Ishdan chiqish turlari

• O‘z ixtiyori bilan ishdan chiqish: shaxsiy sabablar, boshqa ishga o‘tish, ko‘chib ketish va boshqalar.

• Darhol ishdan chiqish: oldindan xabar bermasdan, faqat favqulodda holatlarda mumkin.

Tartibi

1. Bildirishnoma: Ishchi yozma ravishda ishdan chiqish haqida ariza beradi. Odatda, bu 2 haftalik yoki mehnat shartnomasida yoki qonunda ko‘rsatilgan muddatga muvofiq bo‘ladi.

2. Qabul qilish: Ish beruvchi arizani qabul qilib oladi.

3. Ishlash muddati: Ishchi bildirilgan muddat davomida ishlashda davom etadi, agar ish beruvchi undan ozod qilmasa.

4. Hisob-kitob: Ish beruvchi ishchiga barcha oylik maosh, foydalanilmagan ta’tillar uchun kompensatsiya va boshqa to‘lovlarni beradi.

5. Hujjatlar rasmiylashtirish: Kompaniya mulkini qaytarish, hujjatlarni imzolash, ish haqidagi ma’lumotnoma berish.

Ishchining huquqlari

• Oldindan xabar berib, istalgan vaqtda ishdan chiqish huquqi.

• Ishga kelgan oxirgi kungacha to‘lanadigan maosh va imtiyozlarni olish huquqi.

• Mehnat qonunchiligida belgilangan hollarda chiqish nafaqasi olish huquqi.

• Ish haqidagi ma’lumotnoma olish huquqi.

Ish beruvchining huquqlari

• Bildirishnomani o‘tkazish muddatida ishlashni talab qilish.

• Ish beruvchi istagiga ko‘ra ishchining ozod qilinishi.

• Qonun doirasida ishchidan yetkazilgan zarar uchun tovon talab qilish.

Ish beruvchi tashabbusi bilan mehnat shartnomasini bekor qilish (ishdan bo‘shatish)

Ta’rif

Ish beruvchi tomonidan ishchini xohishiga zid holda ish munosabatlarini tugatish.

Bekor qilish asoslari

• Lavozimni qisqartirish: iqtisodiy yoki tashkiliy sabablarga ko‘ra.

• Intizomiy sabablar: mehnat tartibini buzish, noto‘g‘ri xulq-atvor.

• Mehnat unumdorligining pastligi: ogohlantirishlardan keyin ham ish samaradorligi past bo‘lsa.

• Muddatli shartnoma tugashi: shartnoma muddati yakunlanishi va uni uzaytirmaslik.

• Tomonlarning o‘zaro kelishuvi.

Tartibi

1. Bildirishnoma: Ish beruvchi yozma ravishda oldindan belgilangan muddatda xabar beradi (odatda 1–3 oy).

2. Tekshiruv: Intizomiy sabablar bo‘lsa, tergov va eshituv o‘tkaziladi.

3. Chiqish nafaqasi: Qonunda yoki shartnomada belgilangan bo‘lsa, to‘lanadi.

4. Hisob-kitob: Ish haqi va foydalanilmagan ta’tillar uchun kompensatsiya to‘lanadi.

5. Hujjatlar rasmiylashtirish: Bekor qilish haqidagi buyruq, ish haqidagi ma’lumotnoma beriladi.

Ishchining huquqlari

• Yozma ravishda oldindan xabar berishni olish.

• Chiqish nafaqasi olish (agar qonunda belgilangan bo‘lsa).

• Noto‘g‘ri ishdan bo‘shatishga qarshi ishchi inspeksiyasiga yoki sudga murojaat qilish.

• To‘liq hisob-kitob olishi.

Ish beruvchining huquqlari

• Qonuniy asoslar bo‘lsa, shartnomani bekor qilish.

• Bildirishnoma muddatini belgilash va undan foydalanish.

• Intizomiy zarar yetkazilgan taqdirda tovon olish.

Qonuniy jihatlar (O‘zbekiston sharoitida)

• Barcha tartiblar O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi tomonidan tartibga solinadi.

• Bildirish muddatlari va chiqish nafaqasi miqdori qonunda va shartnomada belgilangan bo‘lishi mumkin.

• Ish beruvchi ishchini adolatli tartibda ishdan bo‘shatishi shart.

• Ishchilar mehnat inspeksiyasiga yoki sudga shikoyat qilishi mumkin.

• Homilador ayollar, mehnat ta’tilida bo‘lganlar, kasaba uyushmasi a’zolari kabi maxsus himoyalangan guruhlar mavjud.