🔹 Stetoskop nima?
Stetoskop — bu shifokorlar tomonidan yurak, o‘pka, ichak va boshqa tana a’zolarining tovushlarini tinglash uchun ishlatiladigan** tibbiy asbobdir**.
U orqali shifokor bemorning:
-
Yurak urishlarini (ritmi, ohangi)
-
Nafas olish va chiqarishini
-
Qorin faoliyatidagi harakatlarni
-
Qon oqimi tovushlarini tinglashi mumkin.
🧑⚕️ Stetoskopni kim ixtiro qilgan?
-
👨🔬 Ixtirochi: René Laennec
-
🌍 Davlati: Fransiya
-
📅 Yili: 1816-yil
❗ Qiziqarli fakt:
René Laennec ko‘kragiga quloq qo‘yish noqulay bo‘lgan ayol bemorni tekshirish uchun, qog‘ozni rulon qilib qulog‘iga tutib, yurakni tinglay boshlagan. Bu ilk stetoskop edi!
🧩 Stetoskop qanday tuzilgan?
Stetoskop 3 asosiy qismlardan iborat:
| Qism | Tavsifi |
|---|---|
| Yevstuklar (quloqqa tiqiladigan qismi) | Tovushni eshitish uchun |
| Toruva (naycha) | Tovushni uzatadi |
| Membrana yoki bosh qism | Tana yuzasiga qo‘yiladi, tovushlarni “oladi” |
🛠️ Zamonaviy stetoskoplar ikkita boshga ega bo‘lishi mumkin: biri yuqori chastotali (yurak), ikkinchisi past chastotali tovushlar uchun (o‘pka).
🩻 Qanday hollarda ishlatiladi?
| Organ | Nima tinglanadi? |
|---|---|
| Yurak | Urish ritmi, shovqin (murmur) |
| O‘pka | Nafas olishda xirillash, to‘siqlar |
| Ichak | Peristaltik harakatlar (harakatdagi shovqinlar) |
| Qon tomirlari | Qon oqishidagi o‘zgarishlar (bruylar) |
🧠 Stetoskopning turlari
| Tur | Tavsif |
|---|---|
| Akustik stetoskop | Eng oddiy va keng tarqalgan |
| Elektron stetoskop | Tovushni kuchaytiradi va yozib oladi |
| Fetoskopa | Homila yurak urishini eshitish uchun |
| Raqamli stetoskop | Kompyuter bilan ulab analiz qilish mumkin |
📌 Foydalanishdagi ehtiyot choralari:
-
Har bir bemordan keyin tozalash zarur
-
Noto‘g‘ri joylash eshitiladigan tovushlarni noto‘g‘ri tushunishga olib keladi
-
Harorat (qishda sovuq stetoskop bemorga noqulaylik tug‘diradi)
🎓 Xulosa
Stetoskop — tibbiyotdagi eng oddiy, lekin eng muhim asboblardan biridir. U orqali shifokor bemorning ichki a’zolari haqida aniq va tez ma’lumot oladi. Bu asbob har bir shifokorning ajralmas yordamchisidir!