Taloq

Taloq — bu inson organizmidagi immun va qon aylanish tizimi bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan muqim (harakatsiz) ichki a’zo hisoblanadi. U qorinning yuqori chap qismida, oshqozonning chap tarafida, qovurg‘a ostida joylashgan.

📌 TALOQNING TUZILISHI

Taloq to‘q qizil rangda bo‘ladi va ikki asosiy qismdan tashkil topgan:

1. Qizil pulpa (red pulp)

• Qonni filtrlovchi qism.

• Eskirgan yoki shikastlangan eritrotsitlarni (qizil qon hujayralarini) aniqlab, ularni yo‘q qiladi.

• Temir moddasini ajratib, uni organizmda qayta ishlashga yuboradi.

2. Oq pulpa (white pulp)

• Limfa to‘qimasidan tashkil topgan.

• Limfotsitlar (oq qon hujayralari) saqlanadi.

• Tana ichidagi bakteriyalar, viruslar, zamburug‘lar kabi xavfli mikroorganizmlarga qarshi kurashadi.

⚙️ TALOQNING VAZIFALARI

🦠 TALOQ VA IMMUN TIZIM

Taloq limfa tizimining muhim qismi hisoblanadi. U:

• Qon orqali kiradigan mikroblarni filtrlab, organizmni infeksiyalardan himoya qiladi.

• Ayniqsa, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae kabi kapsulali bakteriyalarga qarshi kurashda muhim rol o‘ynaydi.

⚠️ TALOQ OLINSA NIMA BO‘LADI? (SPLENEKTOMIYA)

Tibbiyotda ba’zida taloqni olib tashlash zarur bo‘ladi (masalan, jarohat, qon kasalliklari yoki o‘sma sababli).

Taloqsiz yashash mumkin, lekin:

🧬 TIBBIY HOLATLAR BILAN BOG‘LIQ TALOQ MUAMMOLARI

1. Splenomegaliya — taloq kattalashishi. Sabablari: gepatit, bezgak, oqqon (leykemiya), limfoma.

2. Taloq yorilishi (ruptura) — avtohalokat, sport jarohati yoki kuchli zarba oqibatida yuz beradi.

3. Hipersplenizm — taloq haddan tashqari faol bo‘lib, normal qon hujayralarini ham yo‘q qilishni boshlaydi.

🔬 QIZIQARLI MA’LUMOTLAR

• Taloq har daqiqa 240 ml gacha qonni filtrlashi mumkin.

• Taloqda 300 ml gacha qon zaxirasi bo‘lishi mumkin.

• Taloq inson tanasidagi eng katta limfoid organ hisoblanadi.

• Odamda taloq bo‘lmasa, suyak iligi va jigarda immunit etishmovchiligi qoplanadi, lekin to‘liq emas.

✅ XULOSA

Taloq — kichkina, lekin tanamizdagi immunitet va qon sog‘lig‘i uchun beqiyos ahamiyatga ega bo‘lgan a’zodir. Uning yo‘qligi hayot uchun xavfli bo‘lmasa-da, uni asrash, uni tushunish va unga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lish har bir inson uchun muhimdir.