🔹 Asosiy ma’lumotlar
-
To‘liq nomi: Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited
-
Asos solingan yili: 1987-yil
-
Asoschisi: Morris Chang
-
Bosh ofisi: Hsinchu, Tayvan
-
Daromad (2024-yil): ~80 milliard AQSh dollari
-
Dunyo bo‘yicha xodimlar: 70 000+
-
Raqami bo‘yicha yiriklik: Dunyo bo‘yicha eng katta mustaqil chip ishlab chiqaruvchi (pure-play foundry)
💡 Nima ish qiladi TSMC?
TSMC — bu dizayn qilmaydigan, lekin boshqa kompaniyalar yaratgan chip dizaynlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashgan kompaniya. Ya’ni u "chip zavodi" (foundry) bo‘lib, masalan:
-
Apple
-
AMD
-
Qualcomm
-
NVIDIA
-
MediaTek
kabi kompaniyalar o‘z chiplarini TSMCga buyurtma asosida ishlab chiqarishga beradi.
🔧 Asosiy texnologiyalari
TSMC eng ilg‘or chip ishlab chiqarish texnologiyalariga ega. Bu texnologiyalar nanometr (nm) bilan o‘lchanadi – kichikroq raqam, samaraliroq chip.
| Texnologiya | Holati | Foydalanuvchi kompaniyalar |
|---|---|---|
| 5nm | Tijoratda keng qo‘llaniladi | Apple A14/A15, M1, M2 |
| 3nm | Eng zamonaviy, 2023-yilda ishlab chiqarila boshlandi | Apple M3, A17 Pro |
| 2nm | Ishlab chiqilmoqda, 2025-yilda tayyor bo‘ladi | Kelajakdagi Apple va AI chiplar |
| 7nm | Hozir ham ko‘plab chiplar uchun ishlatiladi | AMD Ryzen 3000/5000 |
🧠 TSMC’ning innovatsiyalari
-
🌐 ASML bilan hamkorlik – Yevropa kompaniyasi bilan EUV (Extreme Ultraviolet) texnologiyasida yetakchi.
-
🧬 Nanosxemalar — TSMC 2nm, 1.4nm kabi atom darajasidagi sxemalar ustida ishlamoqda.
-
☁️ AI uchun optimallashtirilgan chiplar – NVIDIA, AMD, Google va Meta kabi kompaniyalar AI chiplarini TSMCda ishlab chiqmoqda.
🌍 TSMC global ta’siri
-
Dunyo bozoridagi ulushi: ~60% chip ishlab chiqarish bozorining (Foundry sektorida)
-
AQShdagi yangi zavodlar: Arizona shtatida 40 milliard dollarlik zavod qurilmoqda.
-
Yaponiya, Yevropa: Yangi ishlab chiqarish quvvatlari rejalashtirilgan.
🧭 TSMC va geosiyosiy xavf
-
Tayvanning global IT sanoatidagi muhim o‘rni tufayli, TSMC ko‘plab geosiyosiy risklar markazida. AQSh, Xitoy va G‘arb davlatlari chiplar ta’minot xavfsizligi uchun TSMCga katta ahamiyat bermoqda.
🔄 TSMC va boshqa kompaniyalar
| Kompaniya | TSMC bilan aloqasi |
|---|---|
| Apple | Asosiy mijoz (M chiplar, A chiplar) |
| AMD | Ryzen va Radeon chiplarining ishlab chiqaruvchisi |
| NVIDIA | Grafik protsessorlar TSMC’da tayyorlanadi |
| Intel | Ilgari raqobatchi edi, endi chiplarining bir qismini TSMCda ishlab chiqarmoqda |
| Qualcomm | Snapdragon chiplarining asosiy ishlab chiqaruvchisi |
| MediaTek | Arzon va o‘rta sinf mobil chiplar TSMCda tayyorlanadi |
📌 Xulosa
TSMC — bu zamonaviy texnologiyalar yuragi hisoblanadi. Mobil telefoningiz, AI tizimlaringiz, noutbuklaringizda ishlatilayotgan ko‘pgina chiplar TSMC zavodlarida ishlab chiqarilgan. U chip sanoatining "yashirin kuchi", ammo real qudratga ega poydevoridir.