Umurtqa pog`onasi

Umurtqa pog‘onasi (lot. columna vertebralis) — bu tananing asosiy tayanch tuzilmasi bo‘lib, u:

• boshni ushlab turadi,

• tanani tik tutadi,

• harakatni ta’minlaydi,

• **orqa miya (asab tizimi)**ni himoya qiladi.

🧩 Umurtqaning tuzilishi

Inson umurtqasi 33–34 dona umurtqa suyaklaridan iborat bo‘lib, ular disklar va bo‘g‘imlar yordamida bir-biriga ulanadi.

🔹 Umurtqa bo‘limlari:

🧱 Umurtqa qismlari (har bir umurtqa suyakda):

1. Tana (corpus) — oldingi qismi, yukni ko‘taradi

2. Orqa yoy (arkus) — orqa tomonda, orqa miyani o‘rab turadi

3. Orqa miya kanali — orqa miya shu yerdan o‘tadi

4. Qanotchalar (protsesslar) — mushaklar va paylar birikadigan joy

🔄 Umurtqaning vazifalari

🔬 Orqa miya va asab tizimi

• Orqa miya — umurtqa kanali ichida joylashgan.

• Undan asab tolalari chiqib, butun tana bo‘ylab tarqaladi.

• Har bir umurtqa oralig‘idan bir juft asab chiqadi: sensor (sezuvchi) va motor (harakatlantiruvchi).

🩺 Umurtqa bilan bog‘liq muammolar

🧠 Qiziqarli faktlar:

• Inson umurtqasi S shaklida egilgan — bu shakl zarba yutishni osonlashtiradi.

• Bola tug‘ilganda 33 ta umurtqasi bo‘ladi, lekin ba’zilar bir-biriga qo‘shilib ketadi.

• Eng ko‘p harakatlanadigan umurtqalar — bo‘yin (servikal) bo‘limida joylashgan.

• Umurtqa oraliq disklar asosan suyuqlikdan iborat — ular yosh o‘tgan sari suvsizlanadi va bo‘yi qisqaradi.

✅ Umurtqaning umumiy xulosasi